Şebeke bağlantılı (on-grid) sistemler, adından da anlaşılabileceği gibi şehir elektrik şebekesi ile bağlantılı olan sistemlerdir. Bu sistemlerde üretilen elektriği depolamaya gerek yoktur. Yani akü kullanılmaz. Güneş panellerinden üretilen DC elektrik enerjisi direkt olarak ev veya iş yerlerinde kullanılır. Fazla üretilen elektrik ise çift yönlü sayaç üzerinden şebekeye aktarılır. Tabiri caizse elektrik telleri akü olarak kullanılır. Bu yazıda sistemin çalışma şeklini en sade haliyle anlatmaya çalışacağız.
Güneş panellerinden üretilen enerji önce sisteme bağlı cihazlar için harcanır. Üretilen elektrik enerjisi, öncelikle bağlı cihazların tüketimini karşılamak için yeterli ise önce onlar için kullanılır. O anda çalışan cihazları çalıştırmak için yeterli değil ise eksik olan enerji şehir şebekesinden destek alarak tamamlanır. Üretilen elektrik, kullanılandan fazla ise ya da o anda çalışan herhangi bir cihaz yoksa bu ihtiyaç fazlası elektrik otomatik olarak şehir şebekesine aktarılır yani şebekeye elektrik satışı yapılmış olur.
Gün içinde sürekli bu şekilde alış verişler gerçekleşir. Güneş battıktan sonra ise eskiden olduğu gibi bütün elektrik ihtiyacı şehir şebekesinden kullanılmaya devam edilir.
Bir ay boyunca bu şekilde alış satışlar gerçekleşir ve mahsuplaşma yapılır. Bir ayın sonunda güneşten üretilen toplam elektrik, kullanılan elektriği karşılıyor ise elektrik faturası sıfırlanmış demektir. Hayırlı olsun. Kullanılan elektrik, güneşten üretilen enerjiden fazla ise bu fazla kısım kadar ödeme yapılır.
Güneşten gelen elektriği, şebeke elektriğine uygun hale dönüştürme, gücü yükseltme, şebeke ile alış verişi kontrol etme işlemlerini inverter cihazları yapar. Bu yüzden on grid sistemlerde inverter seçimi hayati önem taşır.
Hemen hemen bütün inverter cihazları şebeke ile alış verişleri sizin de izleyebilmeniz için bir takip sistemi sunarlar.
Temel mantık bu şekilde olmakla birlikte bazı detayları belirtelim.
Elektrik faturaları hesaplanırken aktif tüketim bedeli üzerine; dağıtım bedeli, elektrik tüketim vergisi, TRT payı, KDV gibi vergiler uygulanır. Ay sonunda eğer kullandığınızdan fazla elektrik ürettiyseniz size ödeme yapılırken sadece aktif tüketim bedeli üzerinden ödeme yapılır.
Teşvik kapsamında şebekeye satılan elektrik için iletim–dağıtım bedeli alınmaz. Alınan elektrik için ise iletim-dağıtım bedeline %50 indirim uygulanır.
Şimdi örnek senaryolar ile izah etmeye çalışalım.
5 KW bir sistem kurulduğunu, o ayki toplam üretimin de 1000 KW olduğunu var sayalım.
1. Senaryo: Tüketim fazlası elektrik
Güneş panellerinde üretilen enerji 5KW, cihazların harcadığı toplam enerji 2 KW olduğu durumda;
Üretilen enerji öncelikle kullanılan cihazlar için kullanılır. Tüketim fazlası fazla elektrik şebekeye gönderilir.
Bu senaryoda anlık olarak 3 KW şebekeye elektrik satışı yapılmıştır.
0.5